Sevgili Anne Babalar,

Her gün büyüyen bir çiçek var yanıbaşınızda; canınızdan bir parça, biriciğiniz, evladınız. Çiçeğinizin kusursuz açmasını istersiniz elbette. Solmasın, yıpranmasın, hep güneş görsün istersiniz. En tabii isteğinizdir kusursuz bir evlat yetiştirme isteği. Ama çoğu zaman çocukların gelişim özelliklerinden kaynaklanan problemler ve maalesef ki anne babaların da bu konulardaki bilgi eksikliği çocukta bazen geri dönüşü olmayan problemli davranışlara sebep oluyor.

Çocuk eğitiminde çoğu ailelerin zorlandığı en önemli konulardan biri ve çocuk içinde ciddi problem olan “tuvalet eğitimi” dir. Tuvalet eğitimi ortalama 18-24 aylar arasında verilmeye başlanmalıdır. Çünkü bu dönem çocukların bağırsak kontrolunü kazandıkları dönemdir. Yani daha erken başlama aile ve çocuk için vakit ve emek kaybı olacaktır. Çocuk ilk önce gaitasını(kakasını) haber verecektir.

Tuvalet eğitiminde ilk yapılacak şey çocuğunuzla konuşmaktır. Konuşma çocukla teke tek ve göz kontağı kurularak yapılmalıdır. Bu konuşmadan sonra da çocuğun altı bağlanmamalıdır. Tuvalette onun ayağına uygun terlik ve sevdiği bir lazımlığının olması önemlidir.

Tuvalet eğitiminde aileler hoşgörülü olmalı ve baskıcı olmamalı. Hoşgörülü olmalılar. Çünkü çocuğun ara ara alt ıslatmaları olacaktır. Bu durumda asla çocuk cezalandırılmamalıdır. Çocuk eğitiminde unutulmaması gereken en önemli şey cezanın olumsuz davranışları pekiştirdiğidir. Ceza asla caydırıcı bir yöntem değildir.

Çocuğa baskı uygulanmamalıdır çünkü çocuk kendi bedeni üzerinde söz sahibiyken kendisinin dışında birilerinin ona hükmetmesi hoşuna gitmeyecektir. Çocuk bunu inatlaşmaya kadar götürecektir, ona eğitim veriyorum derken onda kalıcı olumsuz davranışlar oluşacaktır. Hatta çocuğa çok baskı uygulandığında ondan bir parça olduğu için yapmak istemedikleri ve ileriki yaşlarda bu çocukların cimri kişiler oldukları gözlenmiştir. Tabiki ailelerin hatırlatmaları olacaktır. “Tuvaletin geldi mi?” gibi bir cümle hatırlatmayken “senin tuvaletin gelmiştir! Haydi tuvalete.” gibi bir cümle ise baskıdır. Çocuk aile istediği için tuvaletini yapmak istemeyecektir, buna gereksinim duyduğu için tuvaletini yapacaktır.

Çocuk tuvaletini yaptığında eğer “ne kötü koktu” denilirse çocuk utanır. Kötü bir şey yaptığını zanneder. Bunu genel yaşamına uygular ve utangaç bir kişi olur. Eğer tuvalet eğitim zamanında çocukla ilgisiz davranılırsa ileride pejmurde ve dağınık bireyler oldukları görülmüştür.

Aile çocuk tuvaletini yaptığında seviçle, mutlulukla çocuğu ödüllendirmesi tuvalet eğitiminde önemlidir. Aslında çocuk eğitiminin en önemli noktası çocuğun olumlu davranışlarını ödüllendirip pekiştirmektir. Doğru yaptığını ve bu davranışının ödüllendirildiğini gören çocuk doğru yapmak için çaba gösterecektir. Ödüllendirme bir alkış, bir aferin, güzel bir söz olabilir.

Anne baba olmak zor ve çok özveri isteyen uzun bir yoldur! Bu uzun, zor ve bir o kadar da keyifli yolda siz anne babalara kolay gelsin…
Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Öğretmeni
Nagehan Demir